IP (Internet Protocol), veri paketlerinin ağ üzerinde taşınmasını yönelik bir protokoldür.

“Internet Protocol (İnternet Protokolü)” anlamına gelen IP numarası; bilgisayar, tablet, akıllı telefon vb. cihazınızı tanımlayan, noktalarla birleştirilmiş benzersiz bir sayı dizisidir. ( 78.154.25.69 ) Tıpkı fiziksel ev adresinizin insanların kargolarınızı nereye göndereceklerini bilmelerine izin verdiği gibi IP adresleri de bilgisayarları ve cihazları tanımlar ve birbirleriyle iletişim kurmalarına olanak tanır.

IP, cihazların adreslenmesi ve paketlerin yönlendirilmesini içerir. TCP/IP protokol paketi, birbirini tamamlayan iki protokolün birlikte çalıştığı iletişim metodudur. Bugün bildiğimiz interneti oluşturan standart protokol paketidir. Geçiş kontrol protokolü olan TCP, IP ile birlikte çalışır. TCP, verilerin paketlere ayrılmasını ve hedefte birleştirilmesini sağlarken internet protokolü, paketlerin istenilen hedeflere yönlendirilmesini sağlar.

IP Adresi Nedir?

Bir ağa bağlı her cihaza, IP adresi olarak adlandırılan benzersiz bir sayısal numara atanır. IP adresleri, IPv4 ve IPv6 versiyonlarına sahiptir. En yaygın olan ve uzun yıllardır kullanılan IPv4, en yaygın kullanıma sahipken sunduğu IP adresi sayısı yetersiz kalması nedeniyle IPv6 geliştirilmiştir. IP adreslerinin dağıtımı, ICANN’a (İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu) bağlı IANA (İnternet Tahsisli Numaralar Kurumu) tarafından yönetilmektedir. Mevcut IP adresleri, bölge, ülke ve servis sağlayıcılara ayrılacak şekilde sırasıyla ufak parçalara ayrılır. İnternete bağlandığınız IP adresi, size internet servis sağlayıcınız tarafından atanır. Atanan bu IP adresi, genel IP adresi olarak adlandırılır.

IP Adresi Sınıfları

IP adresleri kullanım alanlarına göre beş gruba ayrılır. Gruplara ayrılmasının nedeni 4.3 milyar IP adresi içerisinden aranan IP adresinin daha kolay bulunmasını sağlamaktır. Bu gruplar şu şekildedir:

• A sınıfı IP adresleri: 001.aaa.bbb.ccc / 127.aaa.bbb.ccc
• B sınıfı IP adresleri: 128.aaa.bbb.ccc / 191.aaa.bbb.ccc
• C sınıfı IP adresleri: 192.aaa.bbb.ccc / 223.aaa.bbb.ccc
• D sınıfı IP adresleri: 224.aaa.bbb.ccc / 239.aaa.bbb.ccc (Multicast için kullanılırlar.)
• E sınıfı IP adresleri: 240.aaa.bbb.ccc / 255.aaa.bbb.ccc (Araştırmalar için ayrılmıştır.)

A sınıfı az ama büyük bloklardır. 16 milyon cihaz yani host, 126 ağ için kullanılabilir. B sınıfı orta büyüklükte bloklardır. 65 bin host ve 16 bin ağ için yeterlidir. C sınıfı sayıca çok ama küçük bloklardır. 256 hostun yer alabildiği 2 milyon ağ için yeterlidir.

IP Adresleme

Bir ağa bağlı olan her cihazın benzersiz bir IP adresine sahip olması gerekmektedir. Bu cihazlara IP adreslerinin tanımlanması işlemine IP adresleme denir. IP adreslerinin IPv4 ve IPv6 olmak üzere iki farklı versiyonu bulunmaktadır. İlk versiyon olan IPv4, 4.3 milyar benzersiz IP adresi oluşturulmasına imkan sağlar. İnternetin ilk yıllarında bu sayı ne kadar çok gibi gözükse de, günümüzde ağa bağlanabilen cihazların sayısındaki artış bu sayının yetersiz kalmasına neden olmuştur. Bu yüzden IPv6 geliştirilmiştir.

IP Yönlendirme

Verilerin belirli hedeflere gönderilmesi, router yani yönlendiriciler vasıtasıyla gerçekleştirilir. Öncesinde verilere IP başlıkları eklenerek IP paketi haline getirilir. IP başlıkları, kaynak ve hedef cihazların IP adreslerini, paketin yaşam süresi ve tercih edilen aktarım protokolünün (TCP, UDP) bilgisini içerir. Yönlendirici cihaz, IP başlıklarını okuyarak hedef IP adresini alır ve yönlendirme tablosuyla paketleri doğru adreslere yönlendirir.

Veri aktarımında kullanılan iki farklı protokol vardır: TCP ve UDP. İletim Kontrol Protokolü (TCP) ile veri gönderiminde iki taraf arasında bir bağlantı kurulur ve veri paketleri sıra ile iletilir. Kaynak tarafında gelen paketlerin sırası kontrol edilir. Kullanıcı Datagram Protokolü (UDP) ise bir başka taşıma protokolüdür. Aktarım için iki taraf arasında bağlantı kurulmaz ve paketlerin sırayla aktarılması önemli değildir.

IPv4 ile IPv6 Arasındaki Farklar

IPv4 ve IPv6 arasındaki farkları şu şekilde sıralayabiliriz:

• IPv4, 4 adet 8 bitlik sayıdan oluşan 32 bitlik adresler sağlar. IPv6 ise 8 adet 16 bitlik sayıdan oluşan 128 bitlik adresler kullanır.
• IPv4, 32 bit uzunluğunda 4,3 milyar farklı adres sağlar. IPv6 adresler ise 128 bit uzunluğundadır ve IPv4’e kıyasla çok daha fazla adres sunabilir.
• IPv4 adresleri virgülle ayrılan 4 adet sayı grubundan oluşur. IPv6 adresler ise hexadecimal 8 sayı “:” ile ayrılarak yazılır.
• IPv6, IPv4’den farklı olarak IPsec gibi ek özellikler barındırır.

IPv4 ve IPv6 günümüzde aktif olarak kullanılır. İnternetin ilk zamanlarından bu yana kullanılan IPv4 hala yaygın olarak kullanılmaya devam edilir. IPv6 kullanımı hızla artarken geçiş için gereken donanım güncellemesi gibi maliyetler geçiş sürecini yavaşlatır.

IP Adresi Sorgulama Nasıl Yapılır?

IP adresi sorgulama, herhangi bir IP adresinin coğrafi konumunu belirlemenize yarar. Sorgulama size; şehri, bölgeyi, posta kodunu, ülke adını, ISS’yi ve saat dilimini gösterir. Bu veriler çeşitli kurumlar tarafından herhangi bir IPv4 veya IPv6 adresinin tam sahibini bulmak için kullanılır.

İnsanlar çoğu zaman bir IP adresi sorgulamayla, söz konusu IP’ye atanan kullanıcının kişisel adresini bulacağını düşünür. Fakat bu kesinlikle doğru değildir. En iyi ihtimalle, IP kullanıcısının bulunduğu şehri öğrenebilirsiniz.

IP Adresi Nasıl Bulunur?

Ağ ile ilgili bir kurulum için ara sıra IP adresinize ihtiyacınız olacağı için IP bulma detaylarını bilmeniz önemlidir.

Peki kendi IP’nizi ve başka birinin IP’sini nasıl bulabilirsiniz?

Kendi IP Adresimi Nasıl Öğrenebilirim?

Mevcut IP adresinizin ne olduğunu merak ediyor ve IP adresimi nasıl öğrenirim diyorsanız, bunun birden fazla yolu vardır.

1. Komut İstemini Kullanarak IP Adresi Bulma

Windows 

1. Komut istemini başlatın (Windows + R tuşlarına aynı anda basın ve açılan alana “CMD” yazarak “Enter” tuşuna basın).
2. İpconfig komutunu girin.

IP adresiniz, komut çıktısında IPv4 adresiniz olarak gösterilir.

macOS

1. Sistem Tercihlerini açın.
2. Ağ panelini seçin.
3. Bağlantınızı seçin ve İleri Düzey düğmesine tıklayın.
4. IP adresinizi görüntülemek için TCP / IP sekmesine tıklayın.

iOS

1. Ayarları şeçin.
2. WiFi Ağına dokunun.
3. Ağ bağlantısına dokunun.

IP adresiniz bu sayfada görüntülenecektir.

Android

1. Uygulamalar > Ayarlar > Kablosuz ve ağlar’ı seçin.
2. Şu anda kullanmakta olduğunuz ağı seçin.

IP adresi ve diğer ağ bilgileri görüntülenecektir.

2. Google’ı Kullanarak IP Adresi Bulma

Google’da “what is my IP” diye bir arama yaparsanız, genel IP adresinizi sayfanın üst kısmında görüntüleyebilirsiniz.

IP adresinizi öğrenmek için Google dışında sitelerden de yararlanabilirsiniz.

WhatIsMyIP.com ve IPLocation gibi siteler Google gibi sadece IP adresinizi göstermekle kalmaz, daha da ileri giderek ISS’nizi ve lokasyonunuzu da gösterir.

Başkasının IP Adresini Bulma

Başka birinin IP adresini öğrenmek istiyorsanız, IP adresi öğrenme ile ilgili farklı yollar vardır. Fakat en basit yollardan biri, Windows cihazlarda komut istemi kullanmaktır. Yapmanız gereken tek şey komut istemini açmak (Windows + R tuşlarına aynı anda basın ve açılan alana “CMD” yazarak “Enter” tuşuna basın) ve komut ekranına  “ping” ” izlemek istediğiniz web sitesinin adresini” yazıp enter tuşuna basmaktır. Örneğin, Google’ın IP adresini öğrenmek istiyorsanız, “ping www.google.com” yazıp enter tuşuna basın. Burada www.google.com’un IP adresi görünür.

Facebook’ta bir kişinin IP adresini öğrenmek istiyorsanız “NetSat” komutunu kullanabilirsiniz. Öncelikle, IP adresini öğrenmek istediğiniz kişiyi sohbete davet edin, sohbet açıkken komut istemini açın “netstat –an” komutunu yazın. Bu şekilde kurulan her bağlantının IP adresini alabilirsiniz.

IP Adresi Nasıl Değiştirilir?

1. Modem Üzerinden IP Değiştirme

Eğer statik IP kullanmıyorsanız, internet modeminizin fişini çekip, birkaç dakika bekledikten sonra tekrar takarak yeni bir IP adresi alabilirsiniz. Yeniden bağlandığınızda, ISS’niz size yeni bir IP adresi atar.

Bu yöntemin işe yaraması garanti değildir, ISS’niz size aynı IP adresini tekrar verebilir. Modeminizi ne kadar uzun süre fişten çekerseniz, IP adresinizin değişme şansı o kadar yüksek olur. Birkaç dakikalığına fişi çekmek IP’nizi değiştirmezse, modeminizi tüm gece fişten çekmeyi düşünebilirsiniz.

Bu yöntemin çalışması için ISS’niz dinamik IP adresleri kullanmalıdır.

2. Bilgisayar Üzerinden IP Değiştirme

Bilgisayar üzerinden IP adresinizi değiştirmenin birçok yolu vardır. Bu yollardan en popüleri, Sanal Özel Ağ (Virtual Private Network) yani VPN’dir. VPN, internet bağlantınızı şifreler ve seçtiğiniz bir konumdaki bir sunucu üzerinden yönlendirme yapar. Web siteleri, çevrimiçi hizmetler ve web üzerindeki diğer cihazlar, gerçek IP adresinizi değil, yalnızca VPN sunucusunun IP adresini görür.

VPN’ler, ülkelerin bazı hukuki davalar sonucu yaptığı kısıtlamalar sonucu (ülkemizdeki Wikipedia ya da Twitter örneği gibi) bölgesel kilitli içeriğin engelinin kaldırılması ve okullarda, ofislerde veya Çin gibi ülkelerdeki sansürü aşmak için kullanışlıdır.

Bir VPN’i nasıl kuracağınızı bilmiyorsanız, aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

1. Uygun bir VPN sağlayıcısına kaydolun.
2. Cihazınız için uygun olan VPN uygulamasını indirin.
3. VPN uygulamasını açın ve kendi ülkenizde bir sunucu seçin, ancak belirli bir hizmete erişmek istiyorsanız, engellemenin kaldırılacağı bir ülkede sunucu seçtiğinizden emin olun.

İşleminiz tamamlandı. Şimdi farklı bir IP adresiniz var.

3. CMD ile Windows’da IP Değiştirme

Başlat > Çalıştır‘ı tıklayın, cmd yazın ve Enter’a basın.

Komut istem penceresine ipconfig / release yazın, Enter’a basın. Bu işlem mevcut IP yapılandırmasını serbest bırakacaktır.

İstem penceresine ipconfig / renew yazın, Enter’a basın, bir süre bekleyin, DHCP sunucusu bilgisayarınıza yeni bir IP adresi atayacaktır.

IP Adresinden Adres Tespit Edilebilir mi?

IP adresiniz genel olarak herkese açıktır ve sizin (veya cihazınızın) lokasyon olarak nerede olduğunuzu öğrenmek için başkaları tarafından kullanılabilir. Fakat IP adresinizi öğrenen kişiler, sizinle ilgili kişisel bilgileri öğrenemez. Adres, bilgisayarınızın belirli bir şehir veya eyalette olduğunu söylese de; adınızı, adresinizi, telefon numaranızı veya diğer tanımlayıcı bilgileri ifşa edemez.

IP adresinden adres bulma sizin için çok önemli bir konu ise, tam olarak fiziksel adresi, IP adresini atayan ISS’ye başvurarak öğrenmeniz gerekir. Bu da yasal olarak bir suç işlenmedikçe mümkün değildir.

Bununla birlikte, konumunuzun da öğrenilmesini istemiyorsanız, bir VPN hizmeti veya sanal özel ağ kullanarak kendinizi tamamen anonimleştirmeniz ve IP adresinizi değiştirmeniz mümkündür.

VPN hizmeti, farklı bir lokasyondan internete bağlanıyormuşsunuz gibi IP adresinizi düzenler. VPN hizmetlerini kullanan birçok insan, internette gezinirken optimum güvenlik ve gizlilik sağladıklarına inanır.

IP Adresleri Nasıl Atanır?

IP adresleri elle, manuel bir şekilde atanabileceği gibi otomatik olarak da atanabilir. Az cihazın yer aldığı ağlarda IP adreslerini manuel bir şekilde ayarlamak mümkün olabilir, ancak cihaz sayısının çok fazla olduğu yerel ağlarda ve internete bağlı cihazlar için elle IP ataması mümkün değildir. Özel durumlar hariç IP adresleri DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) yani Dinamik Ana Bilgisayar Yapılandırma Protokolü ile atanır.

Bir ağa bağlandığınızda, ağda bulunan DHCP sunucusu bilgisayarınıza IP adresi atamakla birlikte alt ağ maskesi, gateway gibi ağ yapılandırma bilgilerini de iletir. DHCP sunucusu evinizdeki yerel ağınızda genellikle modeminizdir. İnternete bağlandığınızda ise servis sağlayıcı şirketinizin DHCP sunucusu tarafından modeminize bir IP adresi atanır. Bu IP adresi, internete erişirken kullandığınız IP adresidir.

Alt Ağ ve Alt Ağ Maskeleri

Bir ağı iki veya daha fazla parçaya bölmek, alt ağ oluşturmak anlamına gelir. Alt ağlara bölmek, ağın yönetimini kolaylaştırır ve hangi cihazların hangi alt ağda yer alacağını belirlemeyi sağlar. Örneğin, bir kuruluşun çalışanlarının bağlandığı ağı, departmanlara ayrılacak şekilde alt ağlara bölünebilir. Böylece hangi çalışanların hangi cihazlarla aynı ağda yer alacağı ve bu cihazlara erişebileceği daha kolay bir şekilde belirlenebilir. Sahip oldukları IP adreslerinin ilk üç basamağı aynıdır, bu durum ağda bulunan cihazların birbirlerini daha kolay bulmasına imkan tanır.

Alt ağ maskesi, alt ağın kaç tane IP adresine sahip olacağını, yani boyutunu belirler. A sınıfı ağlar için varsayılan ağ maskesi 255.0.0.0, B sınıfı ağlar için 255.255.0.0 ve C sınıfı ağlar için 255.255.255.0’dır.

Özel IP Adresi Nedir ve Ne Amaçla Kullanılır?

Cihazların alabileceği IP adresleri içerisinden üç IP adres bloğu yerel ağlarda kullanılmak üzere ayrılmıştır. Bu IP adresleri internet erişimi için kullanılmaz.

10.0.0.0 – 10.255.255.255 (10.0.0.0/8 – 10.0.0.0 maske 255.0.0.0)

172.16.0.0 – 172.31.255.255 (172.16.0/12 – 172.16.0.0 maske 255.240.0.0)

192.168.0.0 – 192.168.255.255 (192.168.0.0/16 – 192.168.0.0 maske 255.255.0.0)

20.06.2024 Hasan GÖZENE